Page 26 - RSG_MAG_17_RO

sanat hakkında - { şubat 2019 }
26 İTÜ RSG | 02/2019
Matbaanın yaygınlaşması, perspektif, ışık-gölge, gerçekçi figürler gibi Batılı anlamda plastik değerlerin tasvirlere yansıması, vb. olaylar geleneksel Os- manlı kitap resminin sonunu getirmiş- tir. Tuval resmine geçiş öncelikle saray, konak, yalı gibi meskenlerin tavan ve duvarlarındaki fresklerle olmuş; daha sonra değişen zevklere paralel olarak el yazma sanatı Kur’an-ı Kerim ve dinî- edebî eserlerle, sadece sınırlı bir kitleye hitap eden bir dal haline gelmiştir.
Değerlendirme: Gelenekselden Çağ- daşa Tasvir Sanatı
Doğu kültürlerinde tasvir sanatını Batı kültürlerindeki resimden ayıran birçok özellik vardır. Öncelikle bu bir kitap res- mi sanatıdır. Minyatür bir teknik olarak ele alındığında kendine özgü ayırt edici özellikleri dikkati çekmektedir. Bunları resmin plastik değerleri ve resmin içeriği olarak iki ana başlık altında incelemek mümkündür. Plastik değerler daha önce de değinildiği gibi özel bir biçem ortaya çıkarmıştır. İçerik özelliklerine bakıla- cak olursa tasvirler, içinde bulundukları eserin konusuna eşlik eden, çoğunlukla “anlatımcı” betimlemelerdir. Bu imge- ler görselleştirdikleri metine genellik- le bağlı ama sanatçının çeşitli doğal, mimarî, figüratif unsurlar aracılığıyla serbest de olduğu bir tarzda oluşturu- lurlar. Metindeki sözel ifadenin görsel imgeye dönüşmesinde bire bir yansıtma olmayabileceği gibi, metinde yer alma- yan pek çok unsur da sanatçının hayal- gücü aracılığıyla görsele taşınabilir.
On altıncı yüzyılın son çeyreğinde Os- manlı saray nakkaşhanesinin baş sa- natçısı olan Nakkaş Osman’ın dizi pa-
dişah portreleri ve hanedanın resimli tarihleri için geliştirdiği kompozisyon düzeni ile Osmanlı resmine özgü özel- likleri olşturuyordu. Osmanlı resmi son derece nakışlı, her yüzeyde işleme ve bezemelerin olduğu İran resmine kıyas-